VENDING IN BEDRIJVEN En de ZORG: PERFECT KOPPEL?

De wereld van voeding is constant in beweging en reflecteert de maatschappelijke ontwikkelingen en voorkeuren van de consument. Een van die belangrijke veranderingen – waar het potentieel nog lang niet de grens heeft bereikt – is het gebruik van automaten. Tijdens de Grootkeukenstudiedag op Horeca Expo werd ingezoomd op de evolutie en de technologie, alsook op tips en tricks om vending als onderdeel binnen de klantenservice aan te bieden.

ALS PADDENSTOELEN UIT DE GROND

Het aantal automaten met (verse) voedingsproducten schiet als paddenstoelen uit de grond en biedt zowel voor de winkeliers, als horeca-uitbaters en cateraars extra mogelijkheden om in te spelen op consumenten die op elk moment toegang wensen tot maaltijden en voedingsproducten. De technologie is versneld de voorbije jaren en ondertussen telt Europa 3.770.000 automaten, wat neerkomt op 1 per 50 mensen, goed voor 85.000 arbeidsplaatsen. Japan pronkt op de eerste plaats, met 1 automaat per 23 mensen. Een ding is zeker, met een service die 24/7 beschikbaar is, is vending big business.

KLASSIEKE MARKETINGDOGMA

Luc Vanhaverbeke, diensthoofd facilitaire dienst aan het UZ Leuven voor 30 jaar en ondertussen op welverdiend pensioen, vertelt: “Op de twee ziekenhuiscampussen in Leuven staan er in totaal 63 automaten, goed voor 60.500 klanten per jaar of 165 à 250 per dag. Voor corona leverde dit een jaaromzet op van meer dan €800.000, waarbij 1/3 cash betaalde, 1/3 met bankcontact en 1/3 met een personeelskaart. Het is wel degelijk big business, maar denk goed na over het klassieke marketingdogma.”

Product: assortiment wordt breder

“Vroeger was het een openbaring om een warme chocolademelk uit een automaat te krijgen, als kind kon het mij met verstomming slagen. En kijk nu, je kan het zo breed niet bedenken of je vindt het in een automaat, van ijsjes, warme en koude dranken, bloemen, pralines, slaatjes, fruit tot zelfs pizza en frieten. Het potentiële assortiment is zeer breed, dus stel jezelf de vraag wat je wilt aanbieden. Kies je voor gezond of ga je toch voor de suikerrush? Het gezondheidsaspect blijft moeilijk als we spreken over vending. Minder dan 0,5% van het aanbod is gezond, zelfs in ziekenhuizen slaat het niet aan. Het draait vooral om goede verkoop en hoewel je consumenten in een bepaalde richting kan sturen door te nudgen en bijvoorbeeld de gezonde producten op ooghoogte te plaatsen, zullen de healthy snacks toch in de minderheid blijven. Kortom, of je nu een moraalridder bent of opteert voor harde business, probeer de gulden middenweg te kiezen.”

Plaats: met veel passage

“De vending machines duiken overal op in het straatbeeld: je ziet ze in openbare plaatsen, in bedrijven, in luchthavens, in stations, bij horecazaken en zelfs bij hoeves. Een ding hebben ze allemaal gemeenschappelijk: ze staan op plaatsen met veel passage. Stel dat je als bakker of cateraar uitstekende broden en maaltijden aanbiedt, maar consumenten vinden de weg niet naar de automaat, dan mogen de producten nog zo kwalitatief zijn, het zal niet verkopen. Plaats ze dus steeds daar waar passanten er letterlijk op botsen, zoals tussen de vestiaire en de parking. Bij UZ Leuven verkoopt de broodautomaat op weg naar de parking 3 keer meer dan de automaat op een andere route.”

Prijs: prijsbeleid varieert

“Er heerst geen vast prijsbeleid wat de inhoud van de automaten betreft. In UZ Leuven werken we met gesubsidieerde tarieven, waarbij we geen winst maken op producten die het personeel met de personeelskaart aanschaft. Voor externen hanteren we een andere prijs. Bepaalde bedrijven kiezen dan weer bewust voor een hard business model waarbij ze de automaat één keer vullen en ze woekerprijzen vragen, maar voor grootkeukens is dit natuurlijk niet van toepassing. Denk er dus goed over na waar je de automaat plaats en kruip in de huid van de passanten om de meest geschikte locatie te vinden."

Promotie: contact met de consument

“Promotie is belangrijk bij automaten, in die zin dat je contact met het publiek moet houden. Zorg regelmatig dat er nieuwe producten in de aanbieding zijn, bied koppelverkoop aan, geef extra kortingen of kies sporadisch voor lokale of artisanale producten. En vooral, communiceer hierover naar het publiek. Grootkeukens hebben diverse kanalen om te communiceren, zoals via intranet of de website, dus maak daar dan ook gebruik van en lok zo extra consumenten."

"Bij UZ Leuven verkoopt de broodautomaat op weg naar de parking
3 keer meer dan de automaat op een andere route"

ER ZIT TOEKOMSTMUZIEK IN VENDING

Bring-me-box en blurring concepts

“We hebben de limieten van automaten nog lang niet ontdekt, want de opportuniteiten zijn legio”, gaat Luc verder. “Ik geloof bijvoorbeeld sterk in het bring-me-box-principe, waarbij klanten of personeel een persoonlijke bestelling kunnen plaatsen om het vervolgens in de automaten op te pikken. Zo kunnen grootkeukens eenvoudig inspelen op individuele wensen zoals allergieën, geloofsovertuigingen, specifieke porties…. Daarnaast zijn blurring concepts aan een sterke opmars bezig. Tijdens de kerstperiode verkocht een Leuvense sterrenzaak 500 bereide take-awaymaaltijden en ook warenhuizen pakken steeds vaker uit met menu’s van grote chefkoks, dus waarom zou een bedrijf of zorginstelling geen menu’s kunnen leveren om thuis te nuttigen? Tijdens de eerste coronagolf hebben we in de keuken van UZ Leuven een heerlijke wildstoverij gemaakt die we gemakkelijk zouden kunnen verkopen aan ons personeel als bijkomende service en we weten dat de markt van de bereide maaltijden een schot in de roos is, want het ziekenhuis maakt 800 maaltijden per dag, die decentraal meegenomen en gegeten worden, dus hier moeten we nog meer op inzetten via vending."

Afwachtende houding in grootkeukens

Vending is een levendige markt, met veel vernieuwingen – flops en tops. Als grootkeuken hebben we het voordeel dat we bepaalde trends kunnen afwachten, kijken wat aanslaat en vervolgens implementeren wat voor de grootkeuken interessant is. We zijn geen vernieuwers op dat gebied, eerder volgers die snel kunnen handelen als een trend succesvol blijft en van die positie kunnen we nuttig gebruik maken."

START-UP GUS FOODS
Een voorbeeld van een bedrijf dat hier actief op inspeelt, is de jonge start-up Gus Foods uit Brussel. Zij ontwikkelden een nieuw concept waardoor bedrijven hun werknemers een flexibele en duurzame lunch of avondeten kunnen aanbieden: een slimme koelkast met ultraverse, gezonde en lokale producten, die 24/24 toegankelijk is zonder voorafgaande bestellingen. Met een badge kunnen de werknemers de koelkast openen, nemen wat ze willen, de producten scannen en betalen aan de terminal. Bij Gus Foods geloven ze dat eenvoudige toegang tot kwalitatief eten op de werkvloer de kracht heeft om de hele dynamiek van een bedrijf te veranderen. Ze willen werkgevers helpen om die kans te grijpen door hen een plug-and-play-oplossing aan te bieden. Daarvoor hebben ze hun visie vertaald naar specifieke productcriteria, waarbij ze prioriteit geven aan Belgische leveranciers: ontbijt, snacks, lunch en drankjes, van heel licht tot voedzamer, van traditionele tot meer originele recepten en een menu die elke twee weken verandert.