MOGELIJKHEDEN OM FOODCOST TE VERLAGEN MET GRANEN

Granen opnieuw naar waarde geschat in grootkeukens

Granen maken een belangrijk deel uit van onze voeding. Maar ze zijn niet enkel bruikbaar in vertrouwde producten als brood en pasta. Ook met de granen op zich is er veel te doen. Bovendien is er meer te krijgen dan de heel bekende soorten tarwe, rijst en mais. Denk bijvoorbeeld aan gierst, couscous en nog veel meer. Bovendien zijn granen in de maaltijd, zeker als het vol graan betreft, opvallend voedingsrijk. Ze kunnen heel snel klaar zijn en bieden mogelijkheden om de foodcost te verlagen.

VOEDINGSWAARDE

Schattingen stellen dat een maaltijd ong. 40% koolhydraten moet bevatten. Granen zijn vooral een belangrijke bron van koolhydraten en zijn dan ook een goed alternatief voor koolhydratenbronnen als aardappelen en aardappelproducten. Helaas zijn grootkeukens ze de voorbije decennia wat uit het oog verloren. Granen zijn wel aan een remonte bezig. Dat is niet te verbazen. Ze bevatten opvallend veel waardevolle voedingsstoffen. Zeker de volle granen: die zijn, nutritief gezien, een erg uitgebalanceerd basismateriaal. Een volgraanproduct kan bv. voor 60% uit koolhydraten bestaan, voor 40% uit voedingsvezels en voor zelfs 16% uit eiwitten. Volkorengranen hebben ook een rijkere smaak. Voor groepen die niet echt houden van volkorengraan, is er de optie om niet-volkoren- (gepareld) en volkorengraan te mengen.

VERSCHIJNINGSVORMEN

Naturel

Granen zijn in diverse verschijningsvormen te krijgen. Bij mais zitten ze soms zelfs nog op de kolf. Maar natuurlijk zijn granen ook als zodanig te krijgen.

Voorgestoomd/voorgekookt

Ze zijn soms voorgestoomd (of voorgekookt), zodat ze extra vlot gaar zijn.

Een overzicht van de granen vind je op volgende subpagina: klik hier.

Grutten

Dit zijn gebroken graankorrels. Er zijn grutten van gerst, boekweit, haver en rijst; zulke korrels hebben een kortere kooktijd. Soms zijn de korrels heel fijn gemalen, bv. bij griesmeel of couscous.

BEREIDING

Graanproducten zijn vaak opmerkelijk vlot te bereiden. Couscous, bv., kan al in tien minuten klaar zijn. Ook gierst, quinoa, bulgur en voorgekookte tarwe (en enkele andere graanproducten/mengelingen) zijn in een dergelijke sneltreinvaart bereid. Niet-voorgekookte granen, zoals tarwe, rijst, rogge, gerst, haver ... nemen wat meer tijd in beslag. Maar dat hoeft geen beletsel te zijn: gebruik een goede kookpot, kook tot in het diepste ervan, laat vijf minuten rusten, sluit de pot af en laat een uur wellen. Die werkwijze brengt heel weinig energiegebruik met zich mee en de granen kleven veel minder. Er bestaan trouwens ook thermossystemen en grote granenkokers om de producten te laten garen. Ten slotte zijn er op de markt ondertussen verpakkingen van diverse groottes te vinden: per 0,5 kg, 5 kg of 25 kg, bv.

KOSTENEFFICIËNT

Ook vanuit een financieel oogpunt zijn granen interessant. Een reden is het gewicht dat nodig is. Vijftig gram per persoon is vaak al een geschikte portie. Stel bijvoorbeeld dat u een van de duurste 'graan'-producten neemt: quinoa. En u koopt een versie voor, bijvoorbeeld, acht euro per kilogram. Dan kost die portie 40 cent. En omdat veel graanproducten een forse portie eiwitten bevatten, is er minder vlees, vis of andere eiwitten nodig, wat opnieuw een besparing oplevert. Wie dat wil, kan die besparing bijvoorbeeld inzetten om vaker voor biologische grondstoffen te kiezen.

GLUTEN

In veel granen bevindt er zich 'gluten'. Coeliakiepatiënten verdragen die niet: ze krijgen er een chronische ontsteking van, waarbij het dunnedarmslijmvlies wordt aangetast. Gluten is aanwezig in tarwe, rogge, gerst en in enkele minder bekende graangewassen zoals spelt, kamut, durum en triticale. Ook couscous en bulgur zijn dus niet geschikt voor mensen met coeliakie. Boekweit, gierst, rijst, mais, teff, quinoa en amarant zijn veilig. Haver, mais en rijst bevatten wel gluten, maar zijn veilig voor mensen met coeliakie: volgens de Wageningen University & Research gaat het daar over een soort gluten met een andere, veilige aminozuursamenstelling.

Tarwe staat vooral bekend als basis voor brood en pasta, maar wordt ook als kookgraan erg gesmaakt

Graanproducten zoals couscous kunnen erg snel bereid worden, met een kooktijd van slechts tien minuten

Quinoa, een zaad uit Midden- en Zuid-Amerika, kent de laatste jaren een enorme boost in de westerse landen

Rijst is al jarenlang een klassieker onder de granen en wordt bij ons vooral in de droogkokende variant gegeten